موانع ارتباطات :
در مسير ارتباطات اثربخش موانعي موجود است كه مديريت با شناخت و آگاهي داشتن از آنها مي‌تواند در دنياي واقعي آنها را شناسايي كرده و به شيوه صحيح جهت ايجاد پويايي در ارتباطات عمل كرده و تنش‌زدايي كند.احساسات و عواطف افراد ،ادراکات و استنباطات آنان ،طرزتلقی و نگرشهایشان ، همه میتواندجزء عوامل درونی بوده و جریان ارتباطی را مختل سازند (الوانی ،1384).
موانع ارتباطی [1] میتواند توسط موارد ذیل در یک ارتباط بوجود آیند (رضائیان ،1374) :
1- از صافي [2] گذراندن :
در صورتي كه اطلاعات هنگام طي مراحل توسط افراد مختلف از صافي گذرانده و دستكاري مي‌شوند، احتمال اين كه در پايان مسير آن اطلاعات براي گيرنده نهايي تحريف شده باشد زياد است.
2- ويژگيهاي شخصي :
ما واقعيت را نمي‌بينيم زيرا چيزهايي را كه مي‌بينيم از ديدگاه خود تفسير كرده و واقعيت مي‌ناميم. در فرايند ارتباط، گيرنده پيام با توجه به نياز ها، انگيزه ها ،تجربه ها ،زمينه هاي كاري و ساير ويژگيهاي شخصي همان چيزهايي را كه علاقه دارد مي بيند يا مي شنود . همچنين گيرنده پيام انتظارات و آنچه را كه مورد علاقه اش است در شبکه ارتباطي القا مي كند و بر همان اساس پيام را از رمز خارج مي نمايد.
3- جنسيت :
زنان و مردان به دلايل مختلف بايد بين خود ارتباط گفتاري برقرار كنند و تحقيقات نشان داده كه مردان با زباني صحبت مي‌كنند و مطالبي را مي‌شنوند كه درباره مقام سازماني و استقلال در كار باشد و زنان با زباني صحبت مي‌كنند و مطالبي را مي‌شنوند كه درباره روابط و صميمت مي‌باشد البته اين امر نسبي است ولي بايد آن را مدنظر داشت.
4- عواطف:
نوع احساس گيرنده پيام هنگام گرفتن پيام بر تفسيري كه او از محتواي پيام مي‌كند اثر مي‌گذارد. احساسات شديد مثل اندوه و يا خوشحالي بيش از حد شبكه ارتباطي مؤثر را خدشه دار مي‌كند. در اين شرايط فرد نمي‌تواند بخردانه و معقول عمل كند و نوع قضاوت او بر پايه عاطفه [3]و احساسات است. زبان كلام براي افراد مختلف معاني مختلف دارد. سن، ميزان تحصيلات و زمينه فرهنگي سه متغير مشخصي هستند كه كلمه ها، معاني و مفاهيمي كه ما براي اين كلمات قائليم را تحت تأثير قرار مي‌دهند. در صورتي كه مي‌دانستيم هر يك از ما چه برداشت‌هايي از كلمات داريم مشكلات ارتباطي به پايين ترين حد خود مي‌رسيد.
5- ارتباطات غيرگفتاري :
ارتباطات غیر گفتاری يكي از راههاي مهمي است كه افرد بدان گونه پيامهاي خود را مخابره مي كنند . ولي تقريبا هميشه ارتباط گفتاري با ارتباط غير گفتاري(غیر کلامی ) همراه است . در صورتي كه طرفين ارتباط توافق كامل با يكديگر داشته باشند به گونه‌اي رفتار مي‌كنند كه رفتار يكديگر را تقويت مي‌كنند ولي هنگامي كه ارتباطات غيرگفتاري با پيام‌ها سازگار نيست دريافت كننده پيام دچار سردرگمي مي‌شود و نمي‌داند پيام واقعي چيست.
6- ادراك :
هر فرد حوادث را برحسب زمينه فرهنگي، اجتماعي و رواني مختص به خود درك مي‌كند. ادراك [4]فرد از يك پديده ممكن است با ماهيت واقعي آن متفاوت باشد، از طرفي هر پديده واحد ممكن است به وسيله افراد مختلف به صور گوناگون درك شود . همچنين فهم و درك يك پديده واحد مي‌تواند از راه‌ها و طريقه‌هاي مختلفي انجام گيرد. ادراك فرد با نيازهاي شخصي رابطه نزديك دارد و به طور كلي امري است فردي و منحصر به فرد كه نمايانگر تمام يا قسمتي از موقعيت آن گونه كه فرد مي‌بيند مي‌باشد.
7- پارازيت [5]و جملات بي سر و ته در ارتباطات مانع پويايي [6]روابط مي‌شود.
8- شايعه :
شایعه [7]يكي ديگر از عواملي است كه در سازمان ايجاد تنش مي‌كند. شايعه پيامي است كه در بين مردم رواج مي‌يابد. ولي واقعيت‌ها آن را تأييد نمي‌كنند. شايعه زماني رواج مي‌يابد كه مردم مشتاق خبر باشند ولي نتوانند آن را از منبعي موثق دريافت كنند. راههاي كاهش شايعه در سازمان عبارتند از اطلاع رساني، برگزاري جلسات حضوري و گفت و شنود، استقرار نظام پيشنهادها در سازمان، توجه ملموس به امنيت خاطر شغلي كاركنان، تلفيق سازمان رسمي و غير رسمي، خنثي كردن شايعه و آموزش‌هاي اخلاقي.
9- زبان :
زبان نيز ممكن است به مانعي بر سر راه ارتباطات تبديل شود. مدير بايد ساختار پيام را به گونه‌اي
در آورد كه روشن و واضح باشد. همچنين كلمات بايد با دقت انتخاب شوند و زبان در خور فهم شخص گيرنده باشد.
10- گوش دادن :
گوش دادن مي‌تواند ارتباطات را بهبود داده و تنش‌ها را بكاهد. گوش دادن شنيدن نيست. گوش دادن يعني به صورت فعال به دنبال معني و مقصود گشتن در حالي كه شنيدن يك اقدام غير فعال است. هر گاه مدير به كسي گوش مي‌دهد مغز او نيز در حال تجزيه و تحليل [8] و مصرف انرژي است.
11- در صورتي كه در مورد مسئله‌اي آشفته و دچار احساسات شويم نمي‌توانيم پيام‌ها را به شكل صحيح دريافت و ارسال كنيم. بهترين راه اين است كه چنانچه دچار احساسات شديم اندكي تأمل نماييم و صبر كنيم تا به وضع عادي برگرديم .
2-1-16-1 – چگونگي حذف موانع ارتباطي در سازمان :
از آنجايي كه در هر سازمان، مدارهاي ارتباطي متعدد و متنوعي وجود دارد كه اغلب به هم پيوسته و مرتبط هستند ،موجب پيچيدگي ارتباطات گشته و در نتيجه امكان سوتعبیر و تفسير را می افزايد(فخیمی ،1379).
به منظور حذف موانع ارتباطي سازمان ابتدا بایدفرايند پيچيده ارتباطي و صحت تشريح علائم را شناخت ضمن آنكه در جهت به حداقل رساندن سوتفاهم، بايد در فهم و تفسير موانع اصلي ارتباطات نيز كوشيد توجه به موارد زير در حذف موانع ارتباطي مفيد است (فخیمی ،1379) :
1- درجه اثربخشي وكارايي كمبودها و نارسائيهاي سيستم ارتباطي رابا استفاده از بازخور مي توان بهبودبخشيد.
2- در مطالعه ارتباطات بين افراد بايد به عوامل رواني ،فرهنگي ،معاني و غيره توجه نمود .
3- موانع عمده ارتباطات بين افراد، تمایز ادراكي ،ارزشهای فرهنگي، معاني (زبان) انگيزه ها و پارازیت است .
[1] Barriers to communication
[2] Clearance
[3] Emotions
[4] Perception
[5] Noise
[6] Dynamics
[7] Rumor
[8] Analysis
